कपिल ज्ञवाली बुटवल असार २८ बुटवल डेंगुको उच्च जोखिममा लामो समयको सुख्खा मौसमपछि पानी परेकाले लामखुट्टे हुर्कन सक्ने र डेंगु सार्न सक्ने भन्दै शनिबारदेखि बुटवल नगरमा सर्च एण्ड डिस्ट्रोए अभियान शुरु हुदैछ । लामखुट्टेको टोकाईबाट सर्ने डेंगु ज्वरोको प्रकोप नियन्त्रणका लागि खोज र नष्ट गर अभियान शुरु गर्न लागिएको हो । जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय रुपन्देही र बुटवल नगरपालिकाले विहिबार सर्वदलीय बैठक गरि डेंगुको बारेमा नगरवासिलाई सचेत पार्न सबैले सघाउन आग्रह गरेको पनि गरेको छ । जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय रुपन्देही र बुटवल नगरपालिकाले बुटवलका १५ वटै वडामा सर्च एण्ड डेष्ट्रोए अन्तर्गत घरदैलो अभियान गर्नेछन् । ३ दिनसम्म संचालन हुने अभियान अन्तर्गत राजनीतिक दलका प्रतिनीधि,नेपाली सेना,नगरपालिकाका प्रतिनीधि,जनस्वास्थ्यका प्रतिनिधी,स्वयं सेबिका लगायत सबैका घरघरमा पुगेर लामखुट्टेको बासस्थान खोजेर लार्भा तथा फूलहरु नष्ट गर्नेछन् । नगरपालिकाले डेंगुको संक्रमण नियन्त्रणका लागि नगरबासीहरुमा सजगता अपनाउन आग्रह गरेको छ । नगरपालिकाले अभियानमा आवश्यक जनशक्ति उपलब्ध गराउन जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालयलाई अनुरोध गरेको छ । जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालयका भेक्टर कन्ट्रोल निरीक्षक केदार साहले कुनै खास उपचार नभएको डेंगु ज्वरो पछिल्ला बर्षहरुमा महामारीकै रुपमा देखिन थालेको बताउनुभयो । डेंगु संक्रमणका बेला ज्वरो आउने, अत्याधिक टाउको दुख्ने, आँखाको गेडी तथा पछिल्लो भाग दुख्ने, ढाड, जोर्नी र मांशपेशीहरु दुख्ने, शरिरमा बिमिरा आउने लगायतका लक्षणहरु देखिन्छन् । यस्ता लक्षण देखिएमा डेंगु संक्रमण हुनसक्ने भन्दै त्यसबाट बच्न पानी जम्न सक्ने भाँडाहरुमा पानी जम्न नदिने, लामखुट्टेको वृद्धि रोक्नुपर्ने जस्ता उपाय अपनाउनुपर्ने चिकित्सकको सल्लाह छ ।विश्वमा बर्षेनी ५ करोडलाई डेंगु लाग्ने गरेको छ । नेपालमा सन् २००४ मा बिदेशीलाई र २००५ मा नेपालीलाई नै यसको संक्रमण देखिएको थियो । सन् २००६ मा ३२ जना संक्रमित भएकोमा २०१० मा महामारीकै रुप लिएर ९ सय २७ जना रोगी भेटिएका थिए । तीे मध्ये ५ जनाको मृत्यु भएको थियो ।
डेंगु सार्ने एडिस एजिप्टाई नामक लामखुट्टेले जमेको सङ्लो पानीमा बस्ने र अण्डा पार्ने गर्छ । पोथी जातको लामखुट्टेले मात्र रोग सार्न सक्छ । बुटवल नगरपालिकाका वरिष्ठ अधिकृत भुवाप्रसाद लुईंटेलले डेंगु ज्वरोबाट बच्न लामखुट्टेको टोकाईबाट जोगिनु नै सबैभन्दा राम्रो उपाय भएको भन्दै यसका लागि नगरबासीहरु स्वयं सचेत हुनुपर्ने बताउनुभयो ।
विज्ञहरुको सर्वेक्षण अनुसार बुटवल क्षेत्र डेंगुको उच्च जोखिममा रहेकाले बुटवलमा थोत्रा टायर, फुलदानी,गमला, पुराना बट्टा,डिब्बाहरु प्रसस्त मात्रामा रहेकाले डेंगुको उच्च जोखिम रहेको हो । अभियानका क्रममा थोत्रा टायरमा पानी जमेको भए पm्याक्ने, टायरलाई नपर्ने स्थानमा राख्ने,टायरका पानी हटाउन नसकिए डढेको मोविल राख्ने,फुलदानी, खाली डब्बा,टिनका डब्बाहरुमा पानी जम्न नदिने , हप्तामा एक दिन खाली बनाएर राख्ने सन्देश दिईने जनाईएको छ । यो बर्ष कार्तिकमा ४ जना र बैशाखमा एक जना गरि ५ जनामा डंगुको संक्रमण देखिएको छ । डेंगु रोग संक्रमित लामखुट्टे बढिमा ३० दिनसम्म मात्रै बाच्ने भएकाले यसको प्रजनन क्रियालाई नियन्त्रण गर्न अभियान शुरु गरिएको जिल्ला जनस्वास्थ्य कार्यालय रुपन्देहीका भेन्ट्रोल कन्ट्रोलर केदारनाथ शाहले बताउनुभयो । दुई वर्षअघि बुटवल चितवनपछि डेंगुबाट प्रभावित दोस्रो सहर हो ।
