काठमाडौं,५ चैत । केहीको काम गर्दै जाँदा पुँजी कम भयो। अधिकांशले कम्पनी चलाउन नसकेर घाटा खाए। कम्पनी चलाउन होस् या घाटा पूर्ति गर्न, पैसा त जसरी पनि उठाउनै पर्यो। बाटो सजिलो थियो- सर्वसाधारणमा सेयर निस्कासन गर्ने। सर्वसाधारणलाई सेयर बेचेर आएको पैसाबाट संस्थापकले आफ्नो घाटा पूर्ति गरे। आफ्नो लगानी उठाएपछि कम्पनी बन्द गरेर उनीहरू हराए। सर्वसाधारण लगानीकर्तामात्रै डुबे।
भगौडा कम्पनीहरूमा सर्वसाधारणको ९६ करोड ३३ लाख ३० हजार ६ सय ९९ रुपैयाँ डुबेको छ। हराएका कम्पनी कहाँ छन्? उनीहरूको अवस्था के छ? न सेयर कारोबार गर्ने नेपाल स्टक एक्सचेन्ज (नेप्से) लाई थाहा छ। न सेयर नियमन गर्ने धितोपत्र बोर्डलाई नै।कम्पनीहरूको कारोबार हुन छाड्यो। उनीहरूले नेप्सेमा कारोबारका लागि बुझाउनुपर्ने शुल्क बुझाउन छाडे। अनि बल्ल थाहा भयो- कम्पनी भागे। कम्पनी भागेपछि नेप्सेले पनि आफ्नो दायित्व पूरा गर्यो- कारोबार सूचीकरण खारेज गरिदिएर। नेप्सेले ४१ कम्पनीको सूचीकरण खारेज गरिसकेको छ।
धितोपत्र बोर्डले हराएका कम्पनीको खोजिनीति गरेर सर्वसाधारणको पैसा उठाउन अध्ययनसमेत गर्यो। चार वर्षअघि ३८ कम्पनीले सर्वसाधारणको पैसा डुबाएर हराए भन्ने पत्ता लगायो। सर्वसाधारणको पैसा उठाउन गरिएको अध्ययनको उद्देश्य पूरा भएन। भगौडा कम्पनीका संस्थापक सेयरधनी कोही पनि कारबाहीमा परेनन्।
'नेपालमा भर्खरै मौलाउन थालेको धितोपत्र बजार (सेयर) मा कम्पनीहरू हराएर सर्वसाधारणलाई नोक्सान पार्न थालेकाले हामीले अध्ययनसमेत गरेका थियौं,' धितोपत्र बोर्डका तत्कालीन अध्यक्ष चिरञ्जीवी नेपालले नागरिकसँग भने, 'कम्पनीहरू पत्ता लागेपछि उनीहरूको अवस्था र सर्वसाधारणको लगानीबारे धेरै कुरा पत्ता लगाउन सकिएन।'
उनका अनुसार कम्पनी सञ्चालन हुन नसकेर बन्द गर्न पाइन्छ। सर्वसाधारणमा सेयर गएको कम्पनीले कानुनी प्रक्रियाअनुसार खारेजीमा जानुपर्छ। त्यसपछि चल-अचल सम्पत्ति बिक्री गरेर आफ्नो दायित्व भुक्तान गर्नुपर्ने हुन्छ। 'कुनै पनि कम्पनीले दायित्व भुक्तान गरेको पाइएन। हामीले सेयरधनीको अधिकारबारे हेर्ने भएकाले कम्पनी बिक्री गरेर पैसा उठाइदिन सकिन्छ कि भनेर अध्ययन पनि गरेका थियौं,' नेपालले भने, 'तर, सफल हुन सकिएन।'
समाचार श्रोत : सुदर्शन सापकोटा,नागरिक न्युज
